مواد معدنی با ساختاری ساده ، در بسیاری از فعالیت های متابولیک نقش دارند. اکثر آنها حاوی آنزیم هایی هستند که فعالیت های شیمیایی بدن ما را تسریع می کنند و موجب تنظیم و کنترل در بافتها، ماهیچه ها و دستگاه های بدن انسان ها و حیوانات می شوند.
اهمیت مواد معدنی در طول سالیان اخیر بیشتر مشخص شده است. مساله مورد توجه در سالهای اخیر این بوده است که غذاهایی مانند میوه ها، سبزیجات و غلاتی که ما امروزه مصرف می کنیم ، با وجود این که طبیعی هستند و در خاک رشد می کنند، اما به اندازه کافی محتوی مواد معدنی مورد نیاز ما نیستند.
مواد معدنی را می توان به 2 گروه کلی تقسیم کرد:
1- مواد معدنی اصلی شامل: کلسیم ، فسفر، کلر، منیزیم ، پتاسیم ، سدیم و سولفور.
2- مواد معدنی اثرگذار از جمله: ید، آهن ، روی ، سلنیم ، فلوراید، مس ، منگنز و... که مقدار کمی از آنها برای سلامت موجودان زنده بسیار موثر است.
استخوان ها، دندان ها، ناخنها، پوست و مو برای ساخته شدن نیاز به مواد معدنی دارند. در ضمن این گونه مواد با تاثیر بر عملکرد بدن ، سیستم های بدن را کنترل کرده و انرژی تولید می کنند.
در بدن ما 60 ماده معدنی گوناگون مورد نیاز است تا فعالیت ها طبیعی و متعادل باشد، سنتز DNA انجام شود، آنزیم ها موثر واقع شوند و سلولهای پیر و مرده با سلولهای جوان جایگزین شوند.
جالب است بدانید کمبود یکی از انواع مواد معدنی به تنهایی مشکل ساز نیست و در بسیاری از موارد ماده معدنی دیگری می تواند کمبود آن را برطرف کند.
شاید با خود بگویید که در جهان امروز و این دنیای ماشینی با انبوهی از مشکلات ، دیگر وقتی برای مصرف مناسب و به اندازه مواد معدنی باقی نمی ماند.
اتفاقا استفاده مناسب از این گونه مواد، کمک زیادی به ما می کند؛ زیرا ما به بدن خود برای پرداختن به فعالیت های گوناگون روزمره نیاز داریم و باید با جذب کافی آنها از بروز مشکلات و بیماری برای خود و خانواده جلوگیری کنیم.
با کمبود مواد معدنی ، برنامه ریزی سلولی در بدن به هم خورده و موجب انباشت سلولها در ناحیه ای خاص و تولید غده یا سرطان می شود.
بیماری های دیگری نظیر بیماری قلبی ، فشار خون بالا، آب مروارید، نابینایی تدریجی ، نقایص زمان تولد، کودکان بیش فعال ، ناتوانی در یادگیری ، چاقی ، آرتریت و پوکی استخوان در افرادی که به اندازه کافی مواد معدنی مصرف می کنند وجود ندارد.
جالب است بدانید نقش مواد معدنی در سلامتی و خوش اندام بودن از نقش کالری ها مهمتر است. ویتامین ها و مواد معدنی تعیین کننده جذب مواد نشاسته ای ، پروتئینی یا هیدرات های کربن هستند و اگر بدن ما با کمبود مواد معدنی روبه رو شود، صرف نظر از این که این کمبود تا چه حدی کم و میکروسکوپی است ، با درد، بیماری و کوتاهی عمر روبه رو می شویم.
نکته حائز اهمیت دیگر این است که ما باید از منابع تغذیه ای استفاده کنیم که از نظر کیفیت دارا بودن مواد معدنی ، بسیار خوب باشد؛ یعنی به گونه ای باشد که مواد معدنی موجود در آن براحتی و سرعت جذب بدن شوند.
در حال حاضر که منابع طبیعی و در دسترس مواد معدنی به اندازه کافی دارای این ویژگی نیستند، توصیه می شود که علاوه بر مصرف زیاد میوه و سبزیجات ، در پخت این گونه مواد نیز دقت کرده و ترجیحا آنها را به صورت خام یا پخته و طبیعی مصرف کنیم.
در ضمن مکملهای مواد معدنی نیز منابع خوبی برای تامین این گونه مواد هستند. سعی کنید از کلسیم که در ساختار استخوان و دندان نقش اساسی دارد، سدیم و پتاسیم که در تعادل مایعات بدن موثر هستند و آهن که حمل کننده اکسیژن در خون و تشکیل دهنده هموگلوبین است نیز بیشتر استفاده کنید.
گرفته شده از :www.iranmania.com
آهن چند نقش مهم در بدن شما ایفا میکند.سلولهای قرمز خون را میسازد،که حمل اکسیژن در تمام بدن را به عهده دارد،در تبدیل غذا به انرژی کمک میکند و به مبارزه با عفونتها کمک مینماید.نقش آهن در حمل اکسیژن بویژه در طی ورزش حائز اهمیت است.بدون آهن،بدن شما قادر به ساخت گلبولهای قرمز سالم و رساندن اکسیژن کافی به عضلات،مغز و سایر احشاء نمی باشد.افت محسوس در ذخایر آهن،آنمی کمبود آهن نامیده میشود. در کل زنان نسبت به مردان نیاز به آهن بیشتری دارند تا آهن از دست رفته در طی قاعدگی را جبران نمایند ولی ورزشکاران احتمالاً نیاز به آهن خیلی بیشتری نسبت به غیرورزشکاران ندارند.هرچند ابهاماتی در این مورد در تحقیقات پزشکی وجود دارد.آهن کافی را میتوان از رژیم غذایی بدست آورد. البته این امر مستلزم عادات خوب تغذیه ای است.
بزرگترین مشکل در رابطه با آهن آن است که خیلی فراوان نیست.هر 1000 کالری بطور متوسط حاوی 6 میلی گرم آهن است و زنان نیاز به 15 میلی گرم در روز دارند(مردان به 10 میلی گرم در روز نیاز دارند).در زنانی که رژیم کم کالری دارند در اغلب موارد نیاز به آهن تأمین نمیشود(از آنجا که مردان دریافت کالری بیشتر و نیاز کمتری دارند،برای آنها کمبود آهن کمتر اتفاق می افتد) تأکید بر مصرف رژیم پرکربوهیدرات و کم چربی توسط ورزشکاران در دریافت آهن پایین نقش دارد.گوشت قرم که معمولاً در ورزشکاران از مصرف آن اجتناب میشود،یکی از غنی ترین منابع آهن است.غذاهای غیرگوشتی پر کربوهیدرات محتوی آهن کمتری هستند بسیاری از ورزشکاران دانش آموز و دانشجو درصد بالایی از کالری خود را از غذاهای کم محتوا تأمین میکنند که خود بر شدت مشکل می افزاید.
علاوه بر دسترسی محدود به آهن جذب آن نیز کم است و بسته به منبع غذایی از 2 تا40درصد متغیر است.حول و حوش 35- 25 درصد آهن موجود در گوشت جذب می شود،حال آنکه تنها 20-2 درصد آهن موجود در منابع گیاهی جذب میگردد.
همانگونه که ملاحظه می کنید پاسخ به این سوال که آیا ورزشکاران زن نیاز به آهن بیشتری دارند واضح و قطعی نیست.با این وجود از آنجا که آهن یک ماده مغذی مهم برای کارآیی است،در یک ورزشکار زن در صورتی که از رژیم گیاهی استفاده میکند یا سعی در کاهش وزن دارد،احتمالاً عاقلانه این است که از یک مکمل آهن برای رفع نقص رژیم غذایی خود بهره مند شوند.
گاهی در زنان ورزشکار که چربی بدنی پایینی داشته و تمرینات شدیدی را انجام میدهند،قاعدگی قطع می شود یا اینکه دوره های قاعدگی بسیار بی نظم است.به این وضعیت آمنوره گفته می شود و میتواند آثار قابل ملاحظه ای بر روی تراکم استخوانی زنان برجا بگذارد.از آنجا که توقف سیکل قاعدگی همچنین به معنای کاهش تولید استروژن در بدن است،این امر می تواند باعث رسوب کلسیم کمتری در استخوانها شود.
کمبود کلسیم دارای دو اثر کوتاه مدت و دراز مدت است،اولین مشکل اینست که تراکم استخوانی پایین میتواند به شکستگی های تلشی منجر شود.آثار دراز مدت شامل پیدایش پوکی استخوان یا استئوپوروز(استخوانهای ترد و شکننده)در سالهای بعدی عمر هستند.
نیاز به کلسیم در مردان و زنان،ورزشکاران و غیرورزشکاران مشابه و به اندازه1200 میلی گرم در روز است.در صورتی که ورزشکاران کالری مورد نیاز خود را دریافت کنند،براحتی میتوانند نیاز خود را به کلسیم تأمین کنند.شیر بسیار بهتر از مکملهای کلسیم است،چرا که علاوه بر کلسیم،پروتئین،کربوهیدراتها،منیزیم،فسفر،بور و ریبوفلاوین را تأمین میکند.
در بعضی وضعیتها لازم است که ورزشکاران جایگزینی برای شیر پیدا کنند.زمانی که ورزشکاران عدم تحکل لاکتوز داشته باشند،جایگزینی آنزیمی توصیه می شود و در صورتی که موثر نبودند،غذاهای پر کلسیم نظیر اسفناج،کلم و گل کلم توصیه میگردند.در مجموع تأکید بیشتر بر روی مواد غذایی است و مکمل ها به عنوان آخرین حربه استفاده میشوند.
تغذیه ورزشی ، بدن انسان برای رشد و بقای بافت های خود از موادی استفاده می کند که از طریق دهان و دستگاه گوارش به آن می رسد به این عمل در اصطلاح آکادمیک تغذیه می گویند.
عمل تغذیه 4 نقش اساسی را در بدن ایفا می کند:
نقش تغذیه در ورزش های مختلف بسیار مشهود و پر اهمیت است. طبیعی است که هر چه مدت و شدت فعالیت های بدنی ما بیشتر باشد بدن انرژی بیشتری از ما طلب می کند و این انرژی را می بایست از دریافت کالری های روزانه تأمین کرد به عبارت ساده تر غذا سوخت بدن را مهیا می کند. تغذیه صحیح و اصولی در پیشرفت و توسعه کارایی ورزشی بسیار پر اهمیت است و در نقطه مقابل نداشتن برنامه صحیح غذایی به شکل محسوسی از بازدهی ورزشی می کاهد. توجه داشته باشید که بین یک اندام ورزیده و متناسب و بهره بردن از یک برنامه صحیح غذایی رابطه مستقیم وجود داردکه هر ورزشکاری که به موفقیت فکر می کند ملزم به رعایت این اصول است. اهمیت تغذیه صحیح در رسیدن به موفقیت ورزشی تا بدانجاست که وقتی پای صحبت صاحب نظران و ورزش کاران حرفه ای این رشته می نشینید عادات درست غذایی و تغذیه صحیح را حتی مهم تر از امر تمرینات ورزشیشان می دانند و تا %60 موفقیت های بدست آورده خود را مدیون بهره بری از برنامه تغذیه ای صحیح و اصولی می دانند.